Jak fotografować Drogę Mleczną

Jak fotografować Drogę Mleczną? Bardzo często dostaję to pytanie. W tym poradniku postaram się na nie odpowiedzieć.

Fotografowanie Drogi Mlecznej to coś wspaniałego. Właśnie dzięki temu fotografia stała się moją pasją. Na początku trzeba włożyć wiele pracy w to aby udało nam się wykonać poprawne zdjęcie Drogi Mlecznej. W tym poradniku dowiesz się jak zabrać się za fotografię nocnego nieba.

Planowanie

Wstęgę naszej galaktyki nie zawsze widać na nocnym niebie. Są czynniki, które przyczyniają się do słabej widoczności Drogi Mlecznej. Największym „wrogiem” fotografii gwiazd jest zanieczyszczenie światłem. Sztuczne oświetlenie okolicznych miast sprawiaj, że na zdjęciach wychodzi ogromna łuna światła, która skutecznie blokuje widoczność Drogi Mlecznej. Niestety żadne filtry nie pomogą, szczególnie w przypadku światła z lamp LED. Oprócz zanieczyszczenia światłem należy zwrócić uwagę na fazę księżyca. Przy pełni trudno będzie uchwycić Drogę Mleczną.

Miejsce

Gdzie fotografować, tak aby uchwycić Drogę Mleczną? W mieście nie zobaczymy rozgwieżdżonego nieba. Należy się udać w miejsce, które jest położone z dala od świateł miast.

Jak znaleźć odpowiednie miejsce?
W celu sprawdzenia zanieczyszczenia światłem, polecam zobaczyć na mapę light-pollution (https://www.lightpollutionmap.info), która pokazuje nam miejsca najbardziej lub najmniej oświetlone.

Czas

Inna sprawa to czas, w którym można zobaczyć Drogę Mleczną na niebie. W Polsce są to 2 okresy:

• od wczesnej wiosny do końca maja
• od sierpnia do października.

W tych okresach z naszej półkuli jest widoczne centrum Drogi Mlecznej oraz mamy noc astronomiczną (atmosfera ziemi w nocy nie jest podświetlona przez Słońce).

Oczywiście fotografować można poza tymi sezonami, jednak wtedy warunki będą znacznie słabsze.

Oprócz tych okresów musimy sprawdzić gdzie oraz jak bardzo oświetlony jest księżyc. Trudno będzie uchwycić Drogę Mleczną, gdy na niebie będzie pełnia księżyca.

Jak łatwo sprawdzić gdzie i kiedy będzie księzyc? Ja używam darmowego programu Stellarium ( https://stellarium.org/pl/ )

Nie wyobrażam sobie planowania nocnego wypadu bez tego programu. Daje nam ogromne możliwości. Można wybrać dokładną datę i czas, oraz sprawdzić gdzie będzie księżyc, jak mocno będzie oświetlony, a to co najważniejsze – gdzie na horyzoncie będzie środek Drogi Mlecznej.

Sprzęt fotograficzny

Pytanie jakiego używam sprzętu do fotografowania Drogi Mlecznej dostaje bardzo często. Jak to w końcu jest z tym sprzętem i co jest potrzebne, aby wykonać fotografię nocnego nieba?

Statyw! Bez statywu ani rusz. Żeby wykonać zdjęcie nocą musimy mieć aparat ustawiony nieruchomo, a do tego konieczne jest zamontowanie aparatu na statywie.

Korpus. Tutaj najlepiej się sprawdzą aparaty pełnoklatkowe, które mają dobrą jakość obrazka przy zdjęciach wykonywanych z dużą czułością ISO (świetnie wypada np. Sony A7RIII), jednak to wysoka półka cenowa. Ja używam nikona D7200, wcześniej używałem D5100 i wiem, że sprzęt z niższej półki cenowej również nadaje się do fotografii nocnego nieba.

Obiektyw. Im jaśniejszy tym lepszy. Zależy nam na tym, aby wyłapać jak najwięcej światła, dlatego obiektywy z przysłoną f/1.4 czy f/1.8 będą do tego najlepsze. Jednak nawet kitowym obiektywem ze światłem f/3.5 jesteśmy w stanie uchwycić Drogę Mleczną.

Oprócz przysłony interesuje nas ogniskowa. Do fotografii Drogi Mlecznej najczęściej używa się obiektywów szerokokątnych z jasnym światłem. W przypadku obiektywów z dużymi ogniskowymi (50mm, 85mm i więcej) trzeba użyć głowicy astrofotograficznej, aby gwiazdy nie wyszły rozmyte po naświetleniu.

Fotografowanie

Jesteśmy na miejscu z daleka od światła, jest bezchmurne niebo, dobrze widać gwiazdy, co dalej?

Na początku wspomagamy się latarką. To podstawa w nocy, przyda nam się przy badaniu terenu i ustawianiu parametrów w aparacie. Zawsze zabierzcie ze sobą dodatkowe baterie. W nocy bywa zimno a w takich warunkach baterie szybko się rozładowują. Ustawiamy aparat.

Ustawienia parametrów aparatu

Rozstawiamy statyw i montujemy aparat. Ustawiamy tryb manualny, wyłączamy autofocus i redukcje drgań w obiektywie. Przysłonę otwieramy na tyle, na ile pozwala nam obiektyw (np. f/1.8 czy f/2.8). ISO ustawiamy wstępnie na 3200. Balans bieli można zmienić później w obróbce, jednak polecam ustawić 3300K.

Gdzie i jak ustawić ostrość?

Manualnie. Na początku ustawiamy ostrość obiektywu na „nieskończoność”, wstępnie patrząc w wizjer celujemy w gwiazdy. Następnie włączamy tryb live-view. Teraz używamy pierścienia ostrości, aby manualnie wyostrzyć. Patrząc w ekran aparatu, delikatnie kręcąc pierścieniem wypatrujemy gwiazd (ja dodatkowo jeszcze przybliżam ekran aparatu do 100%, aby gwiazdy były większe). Ostrzymy tak, aby gwiazda była jak najmniejsza na ekranie, wtedy mamy pewność, że jest ostra.

Czas naświetlania i dlaczego jest tak ważny?

Czas otwarcia migawki ustawiamy zależnie od tego, jaką mamy ogniskową obiektywu. Do obliczenia tego jaki czas ustawić, należy kierować się regułą 500, bądź 600. Co ta reguła mówi?

Reguła 600 mówi o tym, jaki można użyć maksymalny czas naświetlania, aby gwiazdy na zdjęciu były widziane jako punkty. Gdy przesadzimy z czasem naświetlania, gwiazdy widać jako linię na zdjęciu. Jest to spowodowane tym, że ziemia się obraca, a z naszej perspektywy gwiazdy się z czasem 'poruszają’.

Teraz trochę matematyki, stosując regułę 600

Czas naświetlania[s] = 600 / ogniskowa [mm]

Dla przykładu, fotografując 18mm obiektywem na aparacie z pełną klatką maksymalny czas migawki jaki będziemy mogli ustawić to 33 sekundy. Mając aparat niepełnoklatkowy (np. Nikon d7200) należy pomnożyć ogniskową razy 1.5 (crop matrycy), co daje nam 27mm. 600 dzielimy z 27 i wychodzi nam 22 sekundy.

Dla jeszcze dokładniejszej precyzji stosuje się regułę 500 (tą preferuję), która działa tak samo, tylko dzieli się liczbę 500.

Jeśli wszystko mamy ustawione to gasimy latarkę i robimy zdjęcie testowe. Aby nie poruszyć aparatu przy wciskaniu przycisku migawki, używamy wężyka bądź samowyzwalacza czasowego. Jeśli wszystko pójdzie dobrze, na ekranie pokażą nam się gwiazdy.

Czułość matrycy (ISO)

ISO zawsze ustawiam na końcu. Na początku dla zdjęć testowych używam 3200 ISO. Po zrobieniu zdjęcia należy sprawdzić ostrość i histogram.

Histogram to bardzo ważna sprawa. W nocy, gdy nasze oko jest przyzwyczajone do mroku wydaje nam się, że ekran aparatu jest bardzo jasny, co może dawać złudne wrażenie, że zdjęcie jest odpowiednio naświetlone. W fotografii nocnej zawsze warto sprawdzać histogram po zrobieniu zdjęcia. Na początku fotografowania często miałem tak, że po powrocie z pleneru wszystkie zdjęcia były niedoświetlone (histogram do lewej strony). W obróbce musiałem bardzo podciągać ekspozycje, co powodowało pokazywanie się ogromnej ilości szumu. Polecam regulować ISO zależnie od tego, co pokazuje histogram, aby po zrobieniu zdjęcia wykres znajdował się mniej więcej na środku. Warto również przed plenerem ustawić jasność ekranu w aparacie na minimum.

Aby zobaczyć Drogę Mleczną na ekranie trzeba jeszcze nakierować obiektyw w odpowiednim kierunku. Przy planowaniu używaliśmy programu Stellarium, który pokazywał o której godzinie i w jakim kierunek znajdować się będzie centrum Drogi Mlecznej. W Polsce Droga Mleczna jest widoczna najczęściej w kierunku południowym (jednak zmienia się to w zależności od pory roku i obrotu ziemi). Jeśli nie potrafimy wyznaczyć kierunku, to przyda nam się kompas.

To chyba wszystko na ten temat. Istnieją jeszcze inne bardziej zaawansowane techniki, ale to może innym razem.

Więcej zdjęć Drogi Mlecznej możecie zobaczyć w moim portfolio, klikając –> tutaj

Jak fotografować Drogę Mleczną – podsumowanie

1. Planowanie
2. Wstępne ustawienie parametrów
3. Ustawienie kadru
4. Dokładne ustawienie parametrów
5. Robienie zdjęcia

Mój profil na instagramie:

Edit 22.03.2020:

Własnie teraz rozpoczynamy sezon na robienie zdjęć Drogi Mlecznej. Z początkiem wiosny najjaśniejsza część naszej galaktyki staje się widoczna. Teraz charakteryzuje się tym, że rozciąga się nad horyzontem i łatwo jest zrobić zdjęcie panoramiczne, na którym Droga Mleczna będzie wschodzić i zachodzić.

Aktualnie księżyc zbliża się do nowiu więc zachęcam każdego do spróbowania własnych sił bo teraz właśnie jest idealny moment.

Oby chmury się rozeszły i pozostawiły piękne przejrzyste gwieździste niebo.

Jeśli macie jakieś pytania zachęcam do komentowania, chętnie odpowiem.